Gezondheid en co
Wandeltherapie zet je brein in beweging
Christel Westgeest en Irina Poleacov geven wandeltherapie. Ze zijn beiden gz-psychologen en vormen samen De Buitenpsychologen. Ze gaan met hun cliënten de natuur in, omdat dat een enorm heilzaam effect blijkt te hebben. Niet alleen je lijf, ook je brein komt in beweging.
Christel: ,,Irina en ik kenden elkaar al als collega’s. We bleken afzonderlijk van elkaar al cliënten mee naar buiten te nemen. Waar de meeste psychologen met hun cliënten praten over dat het goed zou zijn wat meer naar buiten te gaan en in beweging te komen, zijn wij dat echt gaan doen. En daar hebben we elkaar in gevonden, zo’n twee jaar geleden.”
Irina: ,,We merkten dat wandelen een effect heeft dat je niet bereikt als je alleen maar met z’n tweeën in een ruimte zit. Het is echt een aanvulling op onze eigen praktijken.”
Christel: ,,Onze cliënten voelen dat de wandeltherapie werkt; dat het goed is om geactiveerd te worden, in beweging te komen. We lopen met ze op het strand, in het bos of in een park in de stad. We doen ook wel wandelmeditatie; even niks zeggen, gewoon even ‘in je lijf zitten’.
Irina: ,,Mensen zijn heel verschillend qua lopen. Mensen die heel druk en actief zijn, maar eigenlijk overbelast zijn en tegen een burn-out aanzitten, lopen soms heel snel. Die moeten we echt afremmen. We leren hen in beweging te komen op een rustige manier.
Mensen die depressief zijn, somber, moet je juist activeren. Bij een depressie is de drempel hoger om wat dan ook te gaan doen. Je voelt je moe en lusteloos, je hebt geen zin… Dan helpt het enorm als iemand zegt: Ik loop met je mee… Dan voel je je echt gesteund.”
Christel: ,,Mensen met een burn-out of hypersensitiviteit kunnen snel overprikkeld raken en hebben soms echt het gevoel: ‘de wereld is teveel voor mij’. Wij merken dat ook zij buiten tot rust komen. De natuur is heel voorspelbaar: er is veel herhaling in patronen en kleuren, er zit logica in en het is herkenbaar. Dat geeft rust, het brein kan zich ontspannen. Zo kun je afdalen naar je gevoel en er gewoon zijn, in plaats van steeds maar te piekeren en je druk te maken.”
Beide psychologen wandelen op verschillende locaties. Irina: ,,Ik wandel nu veel op de hei, maar ook wel in het Beatrixpark in Amsterdam. Daar is genoeg groen en er zijn altijd rustige plekken te vinden. Als er wel iemand langskomt, zijn we gewoon eventjes stil. Dat zijn we overigens wel vaker; stiltes zijn buiten minder ‘zwaar’ dan in een praktijkruimte waar je tegenover elkaar zit.”
Christel: ,,Ik vind het ook heel fijn om naar het strand te gaan met cliënten, naar Kijkduin bijvoorbeeld. Mensen voelen zich op de één of andere manier ook heel veilig in de natuur. Het contact verloopt heel organisch en brengt een andere energie met zich mee, minder beladen en creatiever. Wandeltherapie doet ook een beroep op je creativiteit als therapeut.”
Frisse wind door je brein
Irina: ,,Cliënten merken zelf ook dat ze positiever zijn na wandeltherapie: ‘ik heb even helemaal geen negatieve gedachten gehad’. Er gaat letterlijk een frisse wind door je brein. Je bent even met iets heel anders bezig geweest. Je bent uiteraard bezig met je therapie, met het gesprek. Maar ook met: wat hoor ik, wat voel ik. Je zintuigen worden anders ingezet, je bent je meer bewust van wat er om je heen gebeurt. Als we even wandelen zonder te praten, merk je dat vanzelf: waar gaat je aandacht nu naartoe. In al z’n simpelheid werkt dit gewoon heel krachtig.”
Wandelen als onderdeel van therapie is niet verplicht. Christel: ,,Ik bied het aan als mogelijkheid. Sommige cliënten vinden het fijn om eerst een paar sessies binnen te houden en later ook naar buiten te gaan, anderen zijn nieuwsgierig en willen het meteen ‘proberen’.” Irina: ,,Bijna tachtig procent van mijn cliënten wil graag naar buiten.”
Irina: ,,We geven het wandelen niet op als ‘huiswerk’. Maar we merken wel dat cliënten vanuit zichzelf ook thuis meer gaan lopen. ‘Het heeft mij geholpen’ is daarbij de leidende gedachte. Of cliënten gaan terug naar de plek waar ik met ze gewandeld heb, omdat dat de plek is waar ze weer even hun gedachten kunnen laten gaan.”
Christel: ,,Hoe lang ze dan lopen, mogen ze natuurlijk helemaal zelf weten. Tijdens de therapie is het meestal zo’n drie kwartier. Soms wordt het een uur. Je gaat als therapeut ook anders met je tijd om dan als je binnen zit. Hoewel je aan het werk bent, voelt dit alsof je ruim de tijd hebt. Een wandeling verloopt heel organisch, als vanzelf maken we de tijd vol. Ik kom zelf ook tot rust, ik kom tot andere oplossingen en mijn cliënten ook; je wordt echt creatiever van buiten in beweging zijn.”
Natuur als spiegel
Christel: ,,Dat komt ook omdat je de natuur kunt gebruiken als spiegel. Een omgevallen boom waar nieuw leven op groeit kan troostend en stimulerend werken, omdat een cliënt dat ziet als metafoor voor haar eigen leven op dat moment. Bovendien kan het makkelijker zijn om eerst over die boom te praten; je praat dan in overdrachtelijke zin over jezelf. De cliënte die ik bedoel, besefte dat op een gegeven moment ook. Ze zei met tranen in haar ogen: ‘Ik heb het over mezelf!’.
Irina: ,,De beweging van het lopen alleen al verlaagt stress en remt negativiteit. Er komt ruimte voor nieuwe inzichten.”
Christel: Wandeltherapie is echt voor alle leeftijden. We merken dat mensen van 25 tot 40 jaar er wel extra open voor staan; zij staan open voor nieuwe dingen en zijn nieuwsgierig. Maar ook met een ouder iemand die aan de knie was geopereerd ben ik naar buiten gegaan. We hebben gewoon vaker op een bankje gezeten. Het buiten zijn helpt gewoon zó goed.”
Irina: ,,Het is wel echt therapie hè, niet zomaar een wandelingetje. Wij als therapeuten moeten vanuit al onze expertise ‘flink aan de bak’ en de cliënt werkt stevig aan zichzelf.”
Therapeuten naar buiten
Irina: ,,Ik zit nu veertien jaar in het vak en in die tijd is het aantal cliënten dat je eigenlijk per dag hoort te zien gestegen van ongeveer 5 naar ongeveer 10. De werkdruk is enorm gestegen en we zien om ons heen dat collega’s zelf praktisch overspannen raken.”
Christel: ,,Wij vinden dat cliënten recht hebben op een gezonde hulpverlener tegenover zich, geen uitgeputte versie daarvan. Dit is een echte win-winsituatie: gezond voor de cliënt en de therapeut. We merken dat collega’s heel nieuwsgierig zijn en dat we echt een inspiratiebron vormen. Het is voor ons echt een missie geworden: therapeuten meer naar buiten.”
Irina: ,,In het voorjaar geven we onze eerste training, deze zit al bijna vol qua aanmeldingen. De training is bedoeld voor elke hulpverlener binnen de GGZ, denk aan psychologen, maatschappelijk werkers, POH GGZ-ers, etc. Elke professional heeft natuurlijk zijn eigen expertise, maar ze zijn nieuwsgierig naar welke werkvormen ze kunnen inzetten als ze buiten zijn met hun cliënten. ,,Dat hebben wij zelf ook door ‘trial and error’ moeten ondervinden: wat werkt wel en wat werkt niet?”
De missie van De Buitenpsychologen: zoveel mogelijk therapeuten opleiden en trainen, zodat over pakweg een jaar in het hele land cliënten in hun eigen regio bij een opgeleide wandeltherapeut terecht kunnen.
Dit artikel verscheen in Gezondheid en co:
