Backslash: Therapy and mindfulness training gets a change of scenery as psychologists and trainers head out to nature. Backslash sits down with mental health professionals to talk about why the outdoors are key to healing burn-out, depression and other mental illnesses.
Promovendus Roald Pijpker van de leerstoelgroep Gezondheid en Maatschappij van Wageningen University onderzoekt hoe Buitenpsychologie bij kan dragen aan het herstellen van jonge werknemers met een burn-out. De samenwerking met de intrinsiek gemotiveerde Buitenpsychologen verloopt heel natuurlijk en soepel.
Veel onderzoek toont aan dat het zijn in de natuur direct bijdraagt aan onze gezondheid en welbevinden. Het meest recente voorbeeld dateert uit een Brits onderzoeker waar gekeken is naar hoevéél tijd iemand in de natuur moet doorbrengen om een effect op de gezondheid teweeg te brengen. Ze vroegen aan twintigduizend mensen hoeveel tijd ze de afgelopen week in een natuurlijke omgeving doorbrachten en naar hun welzijn. Er is gekeken naar de tijd die is doorgebracht in een bos, park, landelijk gebied of vlakbij het water. Daaruit blijkt dat mensen die minimaal twee uur per week in de natuur doorbrengen veel vaker aangeven dat ze tevreden zijn met hun leven en in goede gezondheid verkeren. Het maakt niet uit of die twee uur aaneengesloten of verspreid over de week in de natuur wordt doorgebracht. Ook de mate van bewegen blijkt niet belangrijk. Simpelweg stilzitten en de natuur in je opnemen zorgt al voor een positief effect.
De positieve effecten van de natuur op onze gezondheid en welzijn worden ook steeds meer gebruikt in de gezondheidszorg. In de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) laten BIG-geregistreerde psychologen begeleiding steeds vaker in de natuur plaatsvinden. Je kunt je voorstellen dat juist nu steeds meer psychologen de natuur opzoeken; dat is dan een paradoxaal positief effect van de COVID-19 crisis. Tegelijkertijd staat onderzoek naar Buitenpsychologie nog in de kinderschoenen, maar eerste studies suggereren consistent dat ‘natuur als spreekkamer’ voordelige effecten heeft op het herstelproces van de cliënt, het welzijn van de zorgprofessional en dus de kwaliteit van de begeleiding. Maar hoe kun je nu de effectiviteit van Buitenpsychologie en de succesfactoren van deze interventie in kaart brengen? Het promotieonderzoek van Roald Pijpker richt zich specifiek op het beantwoorden van deze vraag om Buitenpsychologie meer op de radar te krijgen binnen de reguliere GGZ.
In zijn eerste twee deelonderzoeken stond onderzoek naar herstel van burn-out, in het algemeen, onder jonge werknemers centraal. Hierbij is niet expliciet gekeken naar de rol van groen, maar wel naar de succesfactoren die het herstel van burn-out kunnen verklaren. Je fysiek en mentaal goed voelen, buiten zijn, signalen die je lichaam geeft leren herkennen en begrijpen, reflecteren op het heden en de toekomst, het hervinden van zingeving, en een gevoel van controle over het herstelproces zijn maar een aantal voorbeelden van hulpbronnen die bijdragen aan het herstelproces. Buitenpsychologie heeft de potentie om deze (tijdelijke) uitgeputte hulbronnen te herstellen en daarmee jonge werknemers weer grip op de situatie te geven en een succesvol re-integratieproces te ondersteunen.
Roald is momenteel in Zürich, bij het Center of Salutogenesis, waar hij een evaluatiemodel ontwikkeld om het effect van Buitenpsychologie en de werkzame kernelementen in kaart te brengen. Hierbij staat de context van Buitenpsychologie (wat gebeurt er), het proces (welke veranderingen vinden plaats) en uitkomsten (wat levert Buitenpsychologie op) centraal. De resultaten van de eerste twee deelonderzoeken geven uiteraard een richting naar de mogelijke processen en uitkomsten. Tegelijkertijd neemt Roald online interviews af met oud-cliënten van Buitenpsychologie en de Buitenpsychologen zelf, om de ervaringen in kaart te brengen en zo de context, processen en uitkomsten beter inzichtelijk te krijgen. Ook worden er expertinterviews afgenomen met onderzoekers uit Noorwegen en Sweden, waar de natuur al sterker is ingebed in het reguliere zorgstelsel. Deze participatieve methode – waarbij inzichten vanuit verschillende invalshoeken elkaar aanvullen – zal uiteindelijk resulteren in een evaluatiemodel op maat.
In 2021 vindt de laatste deelstudie plaats van het promotieonderzoek, waarbij Buitenpsychologie psychologie daadwerkelijk geëvalueerd wordt op effect en onderliggende succesfactoren, met andere woorden, de werkzame kernelementen die bijdragen aan het herstel van jonge werknemers meet burn-out. Waar veel onderzoek zich primair richt op de meerwaarde van Buitenpsychologie voor het herstelproces van cliënten, leggen wij ook het accent op de meerwaarde voor de GZ-psychologen zelf en de begeleiding in zijn geheel. Door deze holistische evaluatie is de kans het grootst om Buitenpsychologie echt op de radar de zetten binnen de reguliere GGZ. In juni 2022 zal het promotieonderzoek afgerond zijn en is iedereen uiteraard welkom bij de verdediging van het proefschrift later dat jaar.
Onderzoeksteam:
Promovendus: Roald Pijpker, MSc, (Onderzoeker en projectleider, Gezondheid en Maatschappij, Wageningen University)
Copromotor: Dr. Ir. Lenneke Vaandrager (Universitair Hoofddocent, Gezondheid en Maatschappij, Wageningen University)
Comopromotor: Dr. Esther Veen (Universitair Docent, Rurale Sociologie, Wageningen University)
Promotor: Prof. Dr. Maria Koelen (Professor Emeritus, Gezondheid en Maatschappij, Wageningen University)
Juli 2020
De agenda stroomt vol. Workshops, trainingen, vervolgtrainingen en intervisie vullen september, oktober en november. De zomervakantie moet nog beginnen en wij zitten met ons hoofd in het najaar. Wat een overvloed!
Flashback: maart 2020
In één klap is onze drukbezette maand maart leeg. Alles waar we naartoe hadden gewerkt komt met een ruk tot stilstand. We zitten thuis, proberen thuisonderwijs te geven en zien cliënten online. De 1 is optimistisch over trainingen door laten gaan, moet lukken! De ander is keihard realistisch en wil alles na de zomervakantie verplaatsen.
Weken van (financiële) onzekerheid, onderhandelingen over annuleringsvoorwaarden en coulance, online opties bekijken en dagelijks met elkaar brainstormen volgen. We zoeken ons heil in de natuur, nu meer dan ooit. Het voelt als overleven.
De zee in mag en voelt veilig, te paard de hei op ook. We trekken ons op aan de lente die onverstoorbaar doorgaat met groeien en bloeien. Noodgedwongen zijn we veel meer thuis, minder onderweg en minder onder de mensen. We zijn naast ondernemers, psychologen en moeders opeens ook docenten van onze eigen kinderen. Ontroering, irritatie, dankbaarheid, machteloosheid, respect en benauwdheid wisselen elkaar in rap tempo af. Soms binnen 1 uur. Emotieregulatie is a bitch.
Overvloed en mindset
Terug naar het hier en nu. Er is een leven voor en na maart 2020. We zijn inmiddels gewend aan de 1,5 meter maatschappij. Minder reizen of reizen met mondkapje. Desinfecteren en bij elke 2 keer niezen of hoesten toch doordenken. Online werken en leren.
Hoe gaan we de zomer in? De camping op? Pak jij al een vliegtuig of blijf je toch in eigen land?
Wij voelen ons in de natuur als een vis in het water. Voor veel mensen is daar nu iets in aan het verschuiven. Binnen is minder veilig met meer mensen, buiten is beter. Het voelt alsof we terug zijn bij af, in a good way. Nog niet heel lang terug werd de hele dag binnen in een gebouw van hout, beton en metaal zitten vooruitgang en veiligheid. Terwijl de miljoenen jaren ervoor gegrift staan in onze genen en celgeheugen. Miljoenen herinneringen en ervaringen met en in de natuur.
Ons massaal herinneren dat buiten beter is voelt voor ons als overvloed in een onzekere tijd. Waar ervaar jij overvloed? In de regenachtige dagen die de natuur voeden? Of juist de belofte aan lekker zonnig weer volgende week? Weer mogen werken op kantoor, kids weer naar school en op een terrasje mogen zitten?
Iedereen heeft een verhaal van vòòr maart 2020 en eentje erna. Die leven we nu. Wij nodigen jullie, de lezers van dit stuk, uit om samen met ons een mindset van overvloed de zomer in mee te nemen. Als seizoen van groei, bloei en vakantie is dit uitgerekend de tijd.
Wat kan wel? Wat hoeft niet meer zo nodig? Wat heb je geleerd? Wat heb je losgelaten? Waar ben je dankbaar voor? En wie wil je daarmee verrijken?
De agenda stroomt nu langzaam leeg. Wat een overvloed!
Geschreven door Irina Poleacov voor De Buitenpsychologen
Na een paar weken van veel informatie en veel onzekerheid, voelen wij ons overspoeld. Hebben jullie dat ook?
Wij hebben voor onszelf, in de natuur, deze inzichten gevonden. Die willen we graag met jullie delen.
# 1 : Genade en gemeenschap. Lief zijn voor jezelf en lief zijn voor een ander. Leg de lat niet te hoog. Zoek verbinding en troost bij elkaar. Ook als je gezond bent of niemand verloren hebt. Slow down. Dieren in de wildernis blijven bij elkaar om gevaar het hoofd te bieden. Bomen vormen families die elkaar voeden en ondersteunen in moeilijke tijden.
# 2: Veerkracht en vertrouwen. Wij als mensheid kunnen dit. Deze lastige tijd dragen. Zoals de natuur verlies lijdt, zo lijden wij nu ook verlies. Wij zijn natuur. Het houdt ons echter niet tegen om te groeien en te evolueren. Met vallen en opstaan. Vertrouw op je eigen natuurlijke veerkracht.
# 3 : Moed moet.? Moedig zijn kunnen we leren. Je doet jezelf tekort als je denkt dat sommige mensen moediger geboren worden. Ook jij kunt moed leren. Praten over wat je bezig houdt is moedig. Delen dat jij je kwetsbaar voelt is moedig. Aangeven dat je het ook niet weet is moedig. De natuur kan daarin een groot voorbeeld zijn. Elke lente gaan jonge vogels hun nest uit, komen er knoppen aan een boom, breken vlinders uit hun cocon. Zonder te weten hoe het verder gaat.
# 4 : Overgave. Het leven doet. Ook al lijkt het zo maakbaar, at the end of the day, hebben we weinig te zeggen over wat ons te wachten staat. We hebben de keuze om te vechten en te vluchten òf om mee te bewegen. Aansluiten. De lente neemt zijn tijd, want in de nacht kan het nog vriezen. Alles in de natuur geeft zich over en wacht het juiste moment af.
# 5 : Bigger picture. Een crisis van deze omvang hebben de meesten van ons nog niet meegemaakt. De mensheid als geheel heeft eerder met dit bijltje gehakt. We’ve been down this road before. Evolutie heet het. De natuur weet wel raad met een flinke crisis. Hoe? Door genade, veerkracht, moed, overgave en the bigger picture te tonen en te volgen.
Geschreven door Irina Poleacov voor De Buitenpsychologen
Belangrijke mensen op bezoek
Wat denk jij als eerste bij de term belangrijke mensen? Zou ik gewandeld hebben met de minister president? Of een bekende Nederlander? Misschien een hot shot uit het buitenland of een goeroe?
Lees jij nu ook snel door om een antwoord te krijgen?
Ga mee de natuur in, daar liggen alle antwoorden die je zoekt.
Mijn cliënt, een man, komt voor de derde keer bij me. Hij moet er ver voor rijden, maar de nood is hoog. Er is heel veel te vertellen, maar het vertrouwen is wankel. Rustig aan, stapje voor stapje, letterlijk. De natuur werkt kalmerend, hij is vertrouwd met bossen, wind en regen, dieren. Zijn wieg stond in een land waar de bossen groot en donker zijn en vol met roofdieren.
Zijn huidige leven daarentegen is gevuld met allerlei dingen die hem angst aanjagen. Mensen (massa’s), geen vrienden en familie dichtbij hebben, zich moeilijk verstaanbaar kunnen maken, verantwoordelijkheid voor 2 families. Hij onderhoudt zijn gezin in Nederland en zijn stamgezin in zijn geboorteland.
En zo ontrolt zijn verhaal tijdens het wandelen. De eerste hoofdstukken van verwaarlozing, parentificatie, mishandeling en levensgevaar spreken boekdelen. Het is makkelijk voor te stellen hoe zijn wantrouwen is ontstaan, de stevige paniekstoornis zijn leven beheerst en hij opgebrand is na jaren doorzetten.
Maar dan. We slaan een nieuw pad in en opeens komen we bij andere hoofdstukken. “ Zolang mijn opa leefde werd niemand geslagen. Hij beschermde mij en mijn moeder en iedereen had respect voor hem. Hij was nooit boos op mij en altijd in voor een potje voetbal. Bij mijn opa kwamen altijd belangrijke mensen….”.
In de enkele seconden die mijn cliënt nodig had om zijn zin af te maken, groeide zowel mijn nieuwsgierigheid als mijn beeld van hoe het moet zijn geweest.
“Bij mijn opa kwamen altijd belangrijke mensen. Boswachters en jagers “. Ik had opeens een andere man naast me lopen. Hij straalde kalmte uit, praatte honderduit over het samenzijn met deze mannen op zijn vierde. Zuchtend merkte hij op dat het zijn mooiste herinnering was. Het leven was toen vol.
Ik heb gewandeld met deze man en zijn verhaal. Hij heeft zijn gelukzalige momenten met zijn opa, de jagers en boswachters herbeleefd. En ik heb deze belangrijke mensen ook een beetje mogen leren kennen. En gezien wat ze bijgedragen hebben aan de groei van deze man.
De volgende keer dat iemand het over belangrijke mensen heeft, zal ik me afvragen of het jagers en boswachters zijn geweest. En jij?
Geschreven door Irina Poleacov
voor De Buitenpsychologen
Dit zijn geen 5 tips tégen een beetje boel winterblues. Tegen bekt wel lekker, maar doet vrij weinig voor je. Lees : niks. Wanneer heb jij voor het laatst de strijd gewonnen tegen de regen, harde wind of een hoge golf? Just saying.
Opgroeiend aan zee hebben we geleerd ons (mentaal) over te geven aan harde (tegen) wind en gewoon door te trappen. Duiken onder hoge golven door en spelen in de regen maakten deel uit van onze jeugd.
Ok, meebewegen dus met die winterblues. HOE DAN?
# 1 : Boomtoppen maand
Neem 10-30 minuten om naar boomtoppen te kijken. Hoe diverser hoe beter, maar 1 boom werkt ook. Buiten is top, maar van achter het glas werkt het ook ?. Wat roept het beeld bij je op? Schrijf het op. 1 woord is prima, 1 A4 ook. Doe dit een hele week, elke dag. Het helpt om daar een vast tijdstip voor in te plannen in je agenda.
Wissel af. De week erop kijk je elke dag naar de zonsopgang. Daarna pak je de zonsondergang. Wees creatief. Wat ga je de laatste week bekijken?
Als het goed is heb je na 4 weken 4 woorden of een klein boekwerkje geschreven.
# 2: Incheck wandeling
Wandel door de natuur. Zet je telefoon even op stil. Zet bewust je voeten op de grond, voel je voet afrollen van hiel naar tenen toe. Spits je oren en hoot wat er voor geluid op je af komt. Snuffel de (natuur)geuren op, voel de regen/kou/wind op je huid en geef je ogen de kost. Check in bij je zintuigen. Misschien hoor je iets wat je ogen verder willen bekijken. Of zie je iets wat je vingers willen onderzoeken. Nieuwsgierig en somber gaan niet lekker samen. Dus hoe nieuwsgieriger, hoe beter.
# 3 : Klim in een boom
Voor de 10 meter giant gaan? That’s up to you!
Denk wel aan sterke schoenen en kleding en de gladde en natte boomstam. Voordat je begint met klimmen kun je bedenken waar je klim voor staat. Het kan behulpzaam zijn om alle takken die je tegenkomt als stappen te benoemen naar je wensbeeld bovenin. Je kunt ook eerst lekker klimmen en buiten adem bovenin voelen wat je voelt in je lijf. En waar je nu staat in je leven/relatie/enz.
# 4 Dansen in de regen of springen in plassen
Seriously? Yep!
Voor gevorderden: je mag je nat laten regen of soppen in je schoenen, maar regenkleding aantrekken mag ook ?
Ben je echt een beginner (net als wij een paar jaar terug) of vindt je hoofd er van alles van, start klein. Observeer kinderen die zich wagen aan modder, regenplassen, hopen bladeren. Dip de neus van je schoen in een plas. Neem waar wat deze ogenschijnlijk zinloze en kinderlijke actie met je doet. Bouw het op. Volgende stap is wellicht met 1 voet stappen in een ondiepe plas. Daag jezelf uit. Kijk of er herinneringen komen aan tijden waarin je dit zonder nadenken deed, als kind.
# 5 Overleven en nieuw leven
Het verbaast mij elke winter weer hoeveel planten gedijen in de winter. Zet wintergroene/harde planten op je balkon, plant alvast voorjaarsbollen en kijk of je binnen planten een andere staanplaats, andere pot of meer TLC nodig hebben. Ik ben niet zo een prater tegen planten, maar raak wel graag de blaadjes aan als ik water geef. Waar zit jouw comfortzone wat dat betreft? Stap daar eens buiten.
# 6 Koop een lichtlamp
# 7 Beweeg minimaal 30 minuten per dag (trap, fiets, lopen tijdens lunch)
# 8 Eet gezonde vetten (avocado, vette vis, noten, olijfolie)
# 9 Houd je bekken warm, met name vrouwen schijnen dit te weinig te doen volgens lichaamsgerichte therapeuten (lange truien, hemdjes, jassen)
# 10 Vaker tussen de lakens duiken of de sauna in en (ayuverdische) massages regelen
We hebben al de nodige wandelingen achter de rug.
De winter hebben we samen buiten getrotseerd en nu, tijdens een lentedag, komt het moment voor afscheid.
Een intakewandeling, een psycho-educatiewandeling, een systeemgesprekwandeling, een vergevingswandeling, een positieve psychologiewandeling, een evaluatiewandeling en meer hebben de revue gepasseerd.
Er is rust in het hoofd, inzicht in de eigen patronen, handvatten om ermee te breken en er is het een en ander ten goede veranderd.
Soorten afscheid
Als therapeut ken ik meerdere manieren van afscheid nemen van mijn cliënten.
Mensen die zelf aangeven dat ze voldoende geleerd hebben en verder kunnen.
Mensen die het moeilijk vinden een traject af te sluiten terwijl we het erover eens zijn dat het goed is zo.
Mensen die beter op een plek zijn bij iemand anders en ik doorverwijs.
Mensen die afhaken. Waarvan ik soms hoor wat ze misten en soms niks meer hoor.
Het spreekt voor zich dat de eerste groep, de vogels die zelfstandig het nest uitvliegen, de meeste voldoening geeft voor mij als therapeute. Het meest licht voelt.
De vogels die een zetje nodig hebben om uit te vliegen, doen een beroep op mijn verantwoordelijkheid als behandelaar om kaders te bieden. Het is aangenaam om met iemand te blijven wandelen die graag naar je luistert en dankbaar is voor jouw aandacht en luisterend oor. Ja hoor, deze therapeut heeft ook een ego. Maar dat is een ander verhaal :).
Cirkel rond
Het mooie van de natuur is dat het mij scherp houdt. Net als bij de cliënt blijven onderwerpen die eerder besproken zijn ook bij mij gekoppeld aan bepaalde plekken in de natuur.
“Oh ja, bij deze boom hadden we het de vorige keer over je relatie met je moeder!”. “Hé, de vorige keer bespraken we ook al dit onderwerp op de terugweg naar je auto”.
De natuur bewaart mijn aantekeningen op een zeer sprekende en zichtbare manier.
De mensen die afhaken hebben bewust en onbewust daar hun redenen voor. Het levert altijd nuttige informatie op om wel het moeilijke gesprek aan te gaan. Om verwachtingen en teleurstellingen uit te spreken, boosheid en frustratie te tonen, je plek in te nemen in jouw traject, jouw leven.
Dit traject sluiten we gezamenlijk af. Bij de boom waar we begonnen zijn sluiten we ook af. De cirkel is rond. Ons afscheid positief. De ruimte die de therapeutische relatie in heeft genomen, is weer beschikbaar voor een andere relatie. Misschien met de natuur of met zichzelf.
Afscheid heeft ruimte nodig. En ruimte kan pas ontstaan als er afscheid is.
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov
Ruimte
Vergeven is makkelijk. En vergeven is moeilijk. Dat was vaak de conclusie van cliënten die ik in mijn behandelkamer zag. Moeilijk om ermee te beginnen en ermee door te gaan. Maar zodra het kwartje gevallen was en men de ruimte voelde dat het met zich meebracht, was het eigenlijk heel makkelijk. En logisch.
Tijdens het wandelen met cliënten komt vaak zo een moment voorbij.
Waarop ik denk: “Wat zou ik je die ruimte gunnen!”.
En dan stel ik maar de vraag. “Heb je jezelf/je partner/je vader/je moeder/je oom enzovoort eigenlijk wel vergeven voor wat er gebeurd is?”. Het antwoord is altijd emotioneel beladen. Ook als die cognitief weggepraat wordt.
Men wordt verdrietig, boos, stil, gespannen, praterig of onzeker als het over vergeven gaat. Vergeven en vergeten of goedkeuren worden door elkaar heen gehaald. Het onderzoeken van iemand zijn denkkader rondom vergeven is nog maar een begin. Daarna pas dalen we af in de wereld van de emoties die vast zijn komen te zitten in de loop der jaren.
Opruimen
Maar soms weet iemand precies wat haar te doen staat. Het woord vergeven is slechts een trigger voor het proces wat in de startblokken staat. Źo iemand heb ik de afgelopen maanden mogen begeleiden. Ze reageerde nog wel boos en ongelovig toen ik vroeg of ze haar vader kon vergeven. Maar wist zeker dat het tijd was. Tijd om op te ruimen.
Ik vroeg haar een brief te schrijven aan haar vader. Hem daarin alles laten weten wat ze aan hem had beleefd en had gemist. Geen censuur, geen sweet-talk. Als de brief af was, mocht ze het meenemen naar onze sessies buiten.
En dat deed ze.
We zochten een boom uit die haar aan haar vader deed denken. Een grote eik aan de rand van het bos.
Na een korte ademhalingsoefening om te gronden begon ze de brief aan haar vader voor te lezen. Er kwamen boosheid, verdriet en smeekbedes uit. Liefde, respect en begrip. Cliënte veranderde in haar toon langzaam van een klein boos en bang meisje in een sterke en liefdevolle vrouw. En toen was de brief voorgelezen. De emoties geuit. De natuur om ons heen stil.
Vrede
We sloten af met een korte mindfulness oefening. Nog even in het lichaam blijven, bij het gevoel, voordat we weer de cognitie indoken. Met de rug naar de grote eik en ons gezicht in de zon, evalueerden we de oefening. Of beter gezegd life event. Cliënte had vrede gesloten. Niet met haar vader, maar met haar eigen kleine meisje. Ze had haar een stem gegeven en ondersteund. Dat hoefde haar vader niet meer te doen. Ze was vrij.
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov
Weet jij nog wat de geur van ijs en ijzel is? Heb je onlangs nog bewust de warmte van de winterzon op je broek waargenomen? Vol ontzag naar een bevroren bos of heide gekeken? En tegelijkertijd een specht aan het werk gehoord ergens ver boven je hoofd?
Winterversie
Twee weken terug, mochten de wandelingen plaatsvinden in een bevroren landschap. Meestal met een warm zonnetje. We hebben ons vergaapt aan de schittering van de heide, overdekt met ontelbare tijdelijke diamantjes van ijs. Unaniem besloten dat we de zonnige route gingen lopen om zoveel mogelijk licht en warmte op te zuigen. En de winterversie van de eerder beschreven zintuigenwandeling veelvuldig gedaan. Want dan arriveer je echt, ben je echt waar je lichaam ook is.
Als Buitenpsycholoog ontmoet ik zoveel mooie mensen. Ze weten eigenlijk wel waar de schoen wringt en vaak ook nog wat ze zouden moeten doen en laten. En anders komen we daar samen achter. Maar dan? Hoe zet je cognitief weten om in fysiek, psychisch en zelfs spiritueel weten? Oftewel, hoe zet je weten om in voelen, waarnemen en doen? Zodat het goed en kloppend voelt en de moeite waard is om al je oude disfunctionele, maar o zo vertrouwde patronen overboord te gooien.
Natuurwerk
Dan moet je het ervaren! Zodoende kwamen een cliënte, Mirjam, en ik tot het maken van een natuurwerk/schilderij. Na een korte wandeling in stilte waarbij zij de opdracht had om iets wat haar aantrok mee te nemen voor haar natuurwerk. We gingen in het zonnetje zitten en zij legde me uit wat haar meegenomen groene tak voor haar betekende. Al pratend en onderzoekend werd er nog een droge tak bijgepakt en een dennenappel. We bleven hangen bij haar droge tak. Daar zat iets vast, emotioneel gesproken dan. Waar de groene tak stond voor verbinding met anderen, levenskracht en samenzijn als onderdeel van het grote geheel, werd de droge tak speciaal gemaakt en voelde kwetsbaar voor Mirjam. Het kon namelijk stuk en was ingewikkeld opgebouwd.
Hondje
We waren zo gefocust op het ingewikkelde verhaal over de droge tak dat we het kleine vriendelijke hondje niet zagen. Pas toen hij een stuk van die tak afbeet, ons trots aankeek, het weggooide en weer terugrende naar zijn baasje, ontwaakten we. Letterlijk. “Zo, dat is ook weer opgelost!” zei Mirjam, voordat we in lachen uitbarsten. De tranen van frustratie en gemis maakten plaats voor tranen van opluchting. Ja, dat was het! Door zichzelf als onderdeel van het geheel te zien, tak nummer 1, kon ook die liefdesrelatie opgenomen worden in het geheel van relaties. Minder isolatie, minder eenzaamheid en minder ingewikkeld.
Relaties
Hoezo is een liefdesrelatie anders dan andere relaties? Waarom moet er zoveel druk op staan? Je hangt je hele levensgeluk toch ook niet aan een vriendschap? Of verwacht dat een vriend of vriendin je ALLES kan geven wat je nodig hebt? Mag het ook luchtig blijven? Meegroeien met jou? Of juist losgelaten worden als het niet meer meegroeit…
Ik nam afscheid van een paar stralende ogen bij de ingang van de heide. Dank je wel hondje voor je interventie! Zo weet je nooit wat er kan gebeuren in de natuur. Het is net zo dynamisch en eigen als het leven zelf. Het leven als stromend geheel en niet als gefragmenteerde delen van een statische en niet passende puzzel. En deze sessie met wat extra hulp van de natuur!
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov
Wie beschermt jou eigenlijk?
Denk jij dan aan een persoon? Je ouders, je partner, je gezin, je vrienden?
De meeste mensen wel denk ik.
Vandaag stond deze vraag centraal tijdens mijn wandelingen met cliënten.
Het was niet mijn intentie om iedereen dezelfde vraag te stellen. Het ontstond.
Op de een of andere manier werkt dat soms zo tijdens mijn wandelingen. Is het de grootsheid van de natuur die uitnodigt tot zulke beschouwende levensvragen? Maakt het samen lopen van hetzelfde pad het makkelijker om moeilijke vragen te stellen en te beantwoorden? Of speelt hier het prachtige synchroniciteit concept van Jung een rol?
(voor meer info daarover zie www.nieuwetijdskind.com).
Hechten
We hechten ons aan mensen, dieren, spullen en plekken. Dat hoort bij onze sociale genen, we zijn tenslotte kuddedieren. Om een gemeenschap te vormen heb je hechting nodig, het is de lijm tussen mensen. Het is dan ook niet meer dan logisch dat we ons beschermd weten door bepaalde mensen in ons leven. En als die mensen wegvallen of er überhaupt niet zijn, dan is het overleven geblazen. Dan kunnen we ons kwetsbaar, eenzaam en ontheemd voelen.
Voordat onze beschermers wegvallen, denken wij dat het leven op zou houden als zij er niet meer zouden zijn. En wanneer dat toch gebeurt, ontdekken we dat het leven gewoon doorgaat. We hebben de keus om in die eenzaamheid te blijven zitten of ons af te sluiten voor de kwetsbaarheid. Of we kunnen elders naar bescherming zoeken.
Zingevingsvragen
Dit zie ik als een onderdeel van ons zingevingsproces in het leven. Om antwoord te krijgen op de vragen: “Wat doe ik hier?”, ” Wat is het doel van het/mijn leven?” “Wat heeft het allemaal voor zin?” enz. Vroeger voorzag de kerk mensen van antwoorden op deze vragen.
Tijdens het industrialisatietijdperk verloor de kerk die rol aan keiharde materie en aan de wetenschap. Opeens geloofde men alleen nog wat vastgehouden, gekocht of onderzocht kon worden. Evidence based mental health deed zijn intrede in therapieland. Als je maar een bepaalde techniek goed toepaste dan maakte je iemand weer beter.
Inmiddels wint de spirituele zoektocht van mensen ondersteund door een gezonde lifestyle van bewegen en gezond eten terrein op dit vlak. Als we gezond eten, voldoende bewegen en aan zelfontwikkeling doen dan worden we gelukkig(er).
Maar als mensen, ons gezin, gezond eten, yoga of spullen ons niet altijd kunnen beschermen, hoe zit dat dan? Als programma’s, instanties, carrières en geld ons niet gelukkig maken en de rust geven waar we naar zoeken.
Mogen we beschermd worden en gelukkig zijn misschien in een ander daglicht zien?
Niet het voorkomen van alle slechte dingen en pijn in ons leven, maar ons ondersteunen om die slechte dingen en die pijn te kunnen verdragen en verwerken? Geen kant en klare antwoorden en garanties, maar precies dat aanreiken wat we nodig hebben om ons eigen pad te lopen? Om niet verleid te worden tot wanhopige pogingen perfect te zijn of het juiste te doen volgens jezelf of anderen, maar te leren ontdekken wie je nou eigenlijk bent door dingen te doen en te ervaren wat jou blij maakt?
Gevoelig onderwerp
Kunnen we ons overgeven aan een ongrijpbare vorm van bescherming? Aan een soort liefdevolle aanwezigheid die er altijd is, weet wat goed voor je is en je nooit beoordeeld?
Maar wel stug datgene blijft aanbieden wat jij nodig moet ervaren om iets te starten, stoppen of veranderen. Voor veel van mijn cliënten is dit een gevoelig onderwerp. En het mooie aan gevoelige onderwerpen is dat eenmaal aangesneden, ze de mooiste juwelen prijsgeven van iemand. Er worden geheime overtuigingen gedeeld waar men zich niet snel over uit zou laten. En zo staan we dan niet meer stil bij alleen problemen of pijn, maar bij iemand zijn sprankje hoop, zijn hartewens, zijn innerlijke rijkdom. Met de nodige humor, omdat er altijd wel een bijna struikel of- glijpartij van mijn kant ingebracht wordt tijdens de wandeling.
Overgeven en vertrouwen
Dus hoe voelt dat nu voor jou? Het idee dat er iets is wat jou beschermt als al je andere bescherming in de soep valt? Iets waar je hulp aan mag vragen als je het echt niet meer weet? En dan alleen nog maar hoeft te luisteren, kijken en voelen. Bewust waarnemen. En dan kiezen en doen. Of juist laten.
Op de hei gisteren schaamde niemand zich ervoor eens goed bij deze vraag stil te staan.
Het mee te nemen naar huis en het maar een tijdje uit te proberen.
Overgeven, vertrouwen, hulp vragen en kunnen ontvangen. Want waarom zou je iets geloven wat je zelf niet hebt ervaren? Let op, het vergt wel dat je er open voor staat en het een paar weken elke dag probeert. Eigenlijk net als iedere andere training, medicijn of voornemen.
De Buitenpsychologen/Irina Poleacov