Promovendus Roald Pijpker van de leerstoelgroep Gezondheid en Maatschappij van Wageningen University onderzoekt hoe Buitenpsychologie bij kan dragen aan het herstellen van jonge werknemers met een burn-out. De samenwerking met de intrinsiek gemotiveerde Buitenpsychologen verloopt heel natuurlijk en soepel.

Veel onderzoek toont aan dat het zijn in de natuur direct bijdraagt aan onze gezondheid en welbevinden. Het meest recente voorbeeld dateert uit een Brits onderzoeker waar gekeken is naar hoevéél tijd iemand in de natuur moet doorbrengen om een effect op de gezondheid teweeg te brengen. Ze vroegen aan twintigduizend mensen hoeveel tijd ze de afgelopen week in een natuurlijke omgeving doorbrachten en naar hun welzijn. Er is gekeken naar de tijd die is doorgebracht in een bos, park, landelijk gebied of vlakbij het water. Daaruit blijkt dat mensen die minimaal twee uur per week in de natuur doorbrengen veel vaker aangeven dat ze tevreden zijn met hun leven en in goede gezondheid verkeren. Het maakt niet uit of die twee uur aaneengesloten of verspreid over de week in de natuur wordt doorgebracht. Ook de mate van bewegen blijkt niet belangrijk. Simpelweg stilzitten en de natuur in je opnemen zorgt al voor een positief effect.

De positieve effecten van de natuur op onze gezondheid en welzijn worden ook steeds meer gebruikt in de gezondheidszorg. In de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) laten BIG-geregistreerde psychologen begeleiding steeds vaker in de natuur plaatsvinden. Je kunt je voorstellen dat juist nu steeds meer psychologen de natuur opzoeken; dat is dan een paradoxaal positief effect van de COVID-19 crisis. Tegelijkertijd staat onderzoek naar Buitenpsychologie nog in de kinderschoenen, maar eerste studies suggereren consistent dat ‘natuur als spreekkamer’ voordelige effecten heeft op het herstelproces van de cliënt, het welzijn van de zorgprofessional en dus de kwaliteit van de begeleiding. Maar hoe kun je nu de effectiviteit van Buitenpsychologie en de succesfactoren van deze interventie in kaart brengen? Het promotieonderzoek van Roald Pijpker richt zich specifiek op het beantwoorden van deze vraag om Buitenpsychologie meer op de radar te krijgen binnen de reguliere GGZ.

In zijn eerste twee deelonderzoeken stond onderzoek naar herstel van burn-out, in het algemeen, onder jonge werknemers centraal. Hierbij is niet expliciet gekeken naar de rol van groen, maar wel naar de succesfactoren die het herstel van burn-out kunnen verklaren. Je fysiek en mentaal goed voelen, buiten zijn, signalen die je lichaam geeft leren herkennen en begrijpen, reflecteren op het heden en de toekomst, het hervinden van zingeving, en een gevoel van controle over het herstelproces zijn maar een aantal voorbeelden van hulpbronnen die bijdragen aan het herstelproces. Buitenpsychologie heeft de potentie om deze (tijdelijke) uitgeputte hulbronnen te herstellen en daarmee jonge werknemers weer grip op de situatie te geven en een succesvol re-integratieproces te ondersteunen.

Roald is momenteel in Zürich, bij het Center of Salutogenesis, waar hij een evaluatiemodel ontwikkeld om het effect van Buitenpsychologie en de werkzame kernelementen in kaart te brengen. Hierbij staat de context van Buitenpsychologie (wat gebeurt er), het proces (welke veranderingen vinden plaats) en uitkomsten (wat levert Buitenpsychologie op) centraal. De resultaten van de eerste twee deelonderzoeken geven uiteraard een richting naar de mogelijke processen en uitkomsten. Tegelijkertijd neemt Roald online interviews af met oud-cliënten van Buitenpsychologie en de Buitenpsychologen zelf, om de ervaringen in kaart te brengen en zo de context, processen en uitkomsten beter inzichtelijk te krijgen. Ook worden er expertinterviews afgenomen met onderzoekers uit Noorwegen en Sweden, waar de natuur al sterker is ingebed in het reguliere zorgstelsel. Deze participatieve methode – waarbij inzichten vanuit verschillende invalshoeken elkaar aanvullen – zal uiteindelijk resulteren in een evaluatiemodel op maat.

In 2021 vindt de laatste deelstudie plaats van het promotieonderzoek, waarbij Buitenpsychologie psychologie daadwerkelijk geëvalueerd wordt op effect en onderliggende succesfactoren, met andere woorden, de werkzame kernelementen die bijdragen aan het herstel van jonge werknemers meet burn-out. Waar veel onderzoek zich primair richt op de meerwaarde van Buitenpsychologie voor het herstelproces van cliënten, leggen wij ook het accent op de meerwaarde voor de GZ-psychologen zelf en de begeleiding in zijn geheel. Door deze holistische evaluatie is de kans het grootst om Buitenpsychologie echt op de radar de zetten binnen de reguliere GGZ. In juni 2022 zal het promotieonderzoek afgerond zijn en is iedereen uiteraard welkom bij de verdediging van het proefschrift later dat jaar.

Onderzoeksteam:

Promovendus: Roald Pijpker, MSc, (Onderzoeker en projectleider, Gezondheid en Maatschappij, Wageningen University)

Copromotor: Dr. Ir. Lenneke Vaandrager (Universitair Hoofddocent, Gezondheid en Maatschappij, Wageningen University)

Comopromotor: Dr. Esther Veen (Universitair Docent, Rurale Sociologie, Wageningen University)

Promotor: Prof. Dr. Maria Koelen (Professor Emeritus, Gezondheid en Maatschappij, Wageningen University)