Tag Archief van: #wandelen

De Natuur als co-therapeut

 

“Tijdens dit traject met jou heb ik geleerd dat ik een keuze heb”.

Zo sloten we vandaag een traject van 6 wandelingen en 2 binnen sessies af.  “Het leven doet, mensen doen, dingen gebeuren. En ik kan kiezen wat mijn reactie daarop is. Het stuur in handen nemen en sturen. Ik weet dat het me niet altijd gaat lukken, maar ik weet wat me te doen staat”.

 

Hulpvraag

Soms is de hulpvraag van mensen pijnlijk en complex. Dan zitten er veel hobbels tussen het willen veranderen en loslaten van het oude en het gewend zijn aan vertrouwde automatische patronen. Mijn rol wisselt dan tussen een luisterend oor zijn, erkennen van het ervaren leed en samen zoeken naar de motivatie die nodig is voor werkelijk actief in therapie te geraken.

Soms zijn mensen helemaal klaar voor de verandering die nodig is. De hobbels die er zijn worden zelfstandig genomen. De aangereikte informatie wordt gretig opgenomen en eigen gemaakt. Mijn rol is dan meer reflecterend, confronterend en faciliterend.

 

De natuur

Dit zal voor elke behandelaar herkenbaar zijn denk ik. Maar wat is de rol van mijn co-therapeut, de natuur? Met een menselijke therapeut overleg je verbaal. Je hanteert wellicht dezelfde professionele denkkaders en gelooft in dezelfde interventies of niet. Je hebt een klik met elkaar of niet. Er komt een hoop denken, theorie en meningen bij kijken.

Dat werkt op de hei toch wel anders. De ene keer werk ik samen met een verregende en drassige heide. En de andere keer met een zonovergoten bevroren omgeving. Natuurlijk ben ik blijer met meer zon, maar de klik is er altijd. En discussiëren over het behandelplan of de juiste interventie is er niet bij. De natuur om ons heen is. Punt. Het heeft geen mening over ons of zichzelf, het maakt zich geen zorgen over mijn cliënt, hoeft geen administratie bij te houden en heeft een logische, consequente en terugkerende cyclus. In de winter is het stil, in het voorjaar een groei-explosie, in de zomer zinderend en loom en in de herfst winderig en vol oud blad.

 

Inspirerende collega

Het is een relaxte en inspirerende collega eigenlijk. En een hulpverlener. Dat vond mijn cliënt van vandaag ook.

Na een korte stiltewandeling waarin hij spullen verzamelde, stopten we op een beschutte plek voor een natuurwerk. Binnen de kortste keren had hij zijn leven vormgegeven met behulp van takken, stenen, dennenappels en aarde. De hele heide werd meegenomen in zijn beleving. Ik werd meegenomen in een verhaal over thuis zijn in het eigen huis en gezin, de tijd nemen om in de natuur te zijn en over standvastig en geaard staan in het leven. Zoals de grote witte kei die we tegenkwamen en niet mee konden slepen…

 

Er was overzicht. Acceptatie van hoe het is geweest en hoe het nu is. En een gevoel van keuzevrijheid. Zoals hij op de heide alles mocht kiezen om zijn leven mee vorm te geven, maar zich wel aan de natuurwetten te houden had. Denk aan een zware kei, maar ook de vorm van takken en ander biologisch materiaal die al bepaald is. Hij besefte dat hij zich niet druk hoefde te maken daarover, want daar hebben we geen controle over in het leven. Hij voelde wel de keuze om het te rangschikken zoals het voor hem het beste was op dat moment.

 

Ben jij eraan toe om de natuur als jouw (co)-therapeut te ontmoeten? Om eens vanuit een andere kader naar jezelf of je cliënten te kijken?

 

Wij horen het graag!

 

 

 

 

 

 

Onverwachte hulp

Weet jij nog wat de geur van ijs en ijzel is? Heb je onlangs nog bewust de warmte van de winterzon op je broek waargenomen? Vol ontzag naar een bevroren bos of heide gekeken? En tegelijkertijd een specht aan het werk gehoord ergens ver boven je hoofd?

Winterversie
Twee weken terug, mochten de wandelingen plaatsvinden in een bevroren landschap. Meestal met een warm zonnetje. We hebben ons vergaapt aan de schittering van de heide, overdekt met ontelbare tijdelijke diamantjes van ijs. Unaniem besloten dat we de zonnige route gingen lopen om zoveel mogelijk licht en warmte op te zuigen. En de winterversie van de eerder beschreven zintuigenwandeling veelvuldig gedaan. Want dan arriveer je echt, ben je echt waar je lichaam ook is.

Als Buitenpsycholoog ontmoet ik zoveel mooie mensen. Ze weten eigenlijk wel waar de schoen wringt en vaak ook nog wat ze zouden moeten doen en laten. En anders komen we daar samen achter. Maar dan? Hoe zet je cognitief weten om in fysiek, psychisch en zelfs spiritueel weten? Oftewel, hoe zet je weten om in voelen, waarnemen en doen? Zodat het goed en kloppend voelt en de moeite waard is om al je oude disfunctionele, maar o zo vertrouwde patronen overboord te gooien.

Natuurwerk
Dan moet je het ervaren! Zodoende kwamen een cliënte, Mirjam, en ik tot het maken van een natuurwerk/schilderij. Na een korte wandeling in stilte waarbij zij de opdracht had om iets wat haar aantrok mee te nemen voor haar natuurwerk. We gingen in het zonnetje zitten en zij legde me uit wat haar meegenomen groene tak voor haar betekende. Al pratend en onderzoekend werd er nog een droge tak bijgepakt en een dennenappel. We bleven hangen bij haar droge tak. Daar zat iets vast, emotioneel gesproken dan. Waar de groene tak stond voor verbinding met anderen, levenskracht en samenzijn als onderdeel van het grote geheel, werd de droge tak speciaal gemaakt en voelde kwetsbaar voor Mirjam. Het kon namelijk stuk en was ingewikkeld opgebouwd.

Hondje
We waren zo gefocust op het ingewikkelde verhaal over de droge tak dat we het kleine vriendelijke hondje niet zagen. Pas toen hij een stuk van die tak afbeet, ons trots aankeek, het weggooide en weer terugrende naar zijn baasje, ontwaakten we. Letterlijk. “Zo, dat is ook weer opgelost!” zei Mirjam, voordat we in lachen uitbarsten. De tranen van frustratie en gemis maakten plaats voor tranen van opluchting. Ja, dat was het! Door zichzelf als onderdeel van het geheel te zien, tak nummer 1, kon ook die liefdesrelatie opgenomen worden in het geheel van relaties. Minder isolatie, minder eenzaamheid en minder ingewikkeld.

Relaties
Hoezo is een liefdesrelatie anders dan andere relaties? Waarom moet er zoveel druk op staan? Je hangt je hele levensgeluk toch ook niet aan een vriendschap? Of verwacht dat een vriend of vriendin je ALLES kan geven wat je nodig hebt? Mag het ook luchtig blijven? Meegroeien met jou? Of juist losgelaten worden als het niet meer meegroeit…

Ik nam afscheid van een paar stralende ogen bij de ingang van de heide. Dank je wel hondje voor je interventie! Zo weet je nooit wat er kan gebeuren in de natuur. Het is net zo dynamisch en eigen als het leven zelf. Het leven als stromend geheel en niet als gefragmenteerde delen van een statische en niet passende puzzel. En deze sessie met wat extra hulp van de natuur!

De Buitenpsychologen/Irina Poleacov

De weg naar behoeften

 

Naast het feit dat het best wel koud was op de heide, viel het me ook op dat er steeds meer mannen meewandelen. Een mannelijke cliënt noemde het tijd voor zichzelf: me-time. Dat werd bevestigd door andere mannelijke cliënten.

Samen stevig doorstappen, met aandacht voor het pad waarover we liepen, omdat het best glibberig was na al die regen.

 

man-vrouw

En is het nu heel anders voor mij als wandeltherapeut om met een mannelijke cliënt de hei op te gaan? Een beetje wel. Met mijn vrouwelijke cliënten wordt er meer gepraat. En dat voelt dan heel natuurlijk. Veel mannelijke cliënten merken op dat ze normaal niet zoveel over zichzelf spreken. Er valt ook vaker een stilte. Of we staan met regelmaat stil.

 

Nu is dit geen blog waarin de verschillen tussen mannen en vrouwen uitgemeten worden. Op het niveau van behoeften zijn we namelijk behoorlijk hetzelfde. De behoefte aan vrijheid, om nee te zeggen, om volledig jezelf te zijn en jezelf op de wereld neer te zetten. De behoefte om gezien te worden, erkend, gewaardeerd, geliefd. De behoefte aan veiligheid, fysiek en emotioneel.

 

Zelfde behoeften, andere vormen

Dat realiseerde ik me onderweg naar huis, na drie prachtige wandelingen. Zelfde route, andere vorm, zelfde behoeften.

Mijn eerste cliënt beleefde het bos als treurig. Later besefte ze dat die treurigheid als eenzaamheid voelde en van haar zelf was. Als we goed keken naar de interactie tussen de bomen die bijna al hun blad kwijt waren en hun omgeving, dan zagen we gemeenschappelijkheid.  Geen spoor van eenzaamheid. Het blad moest wijken voor de winter en ten behoeve van de wortelgroei die in de herfst optreedt. Wat aan de bovenkant dood en kaal uitzag was druk aan het groeien en oersterk onder de oppervlakte. Dat wilde cliënte ook voelen, kracht en verbinding.

 

Letting go

De tweede afspraak ging veel meer over het loslaten van het geconditioneerde zelf of het ego. Die stem die je onophoudelijk waarschuwt voor het gevaar van dingen anders doen dan het hoort. ‘Dan blijf je alleen over, dan vinden mensen je raar en wordt iedereen boos op je’. Maar als het leven zwaar wordt en je moet vechten voor je gezin en je eigen kwaliteit van leven, dan bied je die onaardige stem eerder het hoofd. Dan ben je bereid om al die angstgedachten los te laten en naar de kern terug te keren. ‘Wat heb ik nodig? ECHT nodig?’ Het antwoord was tijdens dit gesprek stilte en rust en het verlaten bos resoneerde volledig met die behoefte.

 

Stiltewandeling tot de kern

Ik sloot de dag af met een stiltewandeling. Een gesprek wat heel cognitief begon, eindigde midden op een open plek in het bos, luisterend naar de regendruppels. Naar de vogels en in de verte vliegtuigen. Daarna verliep het gesprek organischer, meer vanuit gevoel en kwetsbaarheid. Spijt kon uitgesproken worden, verlangens geformuleerd en verhalen uitgebeeld met behulp van de natuur om ons heen. In het donkere bos met de donkere bomen was het verlangen naar licht, openheid en vrijheid voelbaar. En de plek die het meest licht en open was, een zandvlakte, was door het toedoen van een hek met prikkeldraad, onbereikbaar. Confronterend en helder. Vooral omdat er verderop een poort in het hek zat wat toegang verschafte tot die open plek. De vraag was waar die poort zat in zijn dagelijks leven. En zoals altijd beantwoordde cliënt die belangrijke vraag zelf. Hij had al besloten om een deur dicht te doen in zijn zakelijk leven om weer toegang te krijgen tot datgene wat goed voelde voor hem. Tot het lichte en open gevoel. Tot de kern.

 

De Buitenpsychologen/Irina Poleacov

De wereld veroveren

Een half uurtje te laat kwam mijn cliënt, verder Hidde genoemd, de heide op snellen.

Vele excuses later stapten we stevig over de verregende paden om warm te blijven.
Of om warm te worden voor mij dan, na een half uurtje wachten. Waarom dat geen punt is? Omdat ik lekker buiten ben. Ik heb de zon vele kleuren zien aannemen terwijl het achter de bomen zakte.
Een galopperend paard bewonderd en een schuilplek voor de wind gezocht. En voorbereid op een lastig gesprek.

 

Dood spoor
Hidde kwam 5 maanden terug bij mij in behandeling met de vraag of hij überhaupt een probleem had. Altijd een uitdaging en een valkuil om iemand geen probleem aan te praten. En helder te blijven over de behandelmotivatie. Toch was er lijdensdruk, Hidde wilde zijn verhaal kwijt en met een ander dan zijn (wijze!) echtgenote in gesprek.

Na 8 gesprekken, waarvan 3 op de heide, was de behandeling op een dood spoor gekomen voor mijn gevoel. We hadden naar zijn verleden gekeken, naar zijn drijfveren, zijn dromen, zijn klachten.
Hij wist heel goed waar zijn klachten vandaan kwamen, was bewust geworden van het keuzemoment waarop hij oude patronen kon doorbreken en toch veranderde zijn gedrag niet zichtbaar. Hoe nu verder?

 

Van leeg naar vol
Wij liepen en Hidde sprak. Hij verbaasde me. Ik had mijn observaties kenbaar gemaakt, hij had daar bevestigend op gereageerd. Maar zoals het zo vaak buiten gebeurt, waren er tijdens het lopen bepaalde inzichten bij hem ontstaan. Nieuw, verfrissend en eerlijk gezegd, ontroerend. Hij raakte me.

Terwijl we bijna op elkaar knalden omdat we beiden dezelfde diepe plas ontweken zei Hidde het volgende: “Ik besef dat ik hier als kind met je mee loop. Een kind dat op zoek is naar een luisterend oor, naar serieus genomen worden, gerespecteerd en erkend in zijn beleving. Toen ik bij jou kwam, was dat emmertje leeg. Als kind heb ik dit niet gekend. Tijdens onze gesprekken en discussies is mijn emmertje volgelopen. Ik voel me gezien, gerespecteerd en bevestigd. Ik heb de begeerde toestemming om te mogen zijn wie ik ben. Nu voelt het alsof ik het huis uit ga. Ik ben klaar om de wijde wereld in te trekken en te doen wat bij me past”.

 

Mogelijkheden
We hadden een paar keer gesproken over zijn innerlijk kind. En hoe die zich verhield tot zijn volwassene ik, met alle gevolgen van dien. Tijdens dit gesprek werd me duidelijk wat als een dood spoor aanvoelde. Zijn innerlijke kind, het kleine ik wat we allemaal ergens diep van binnen hebben, was eraan toe om te wereld te veroveren. Dus was er een probleem? Nee, met een voller emmertje zijn er alleen nog mogelijkheden. En tijdens onze laatste wandeling op de hei, werd dat gevoel geboren en gevoed.

 

De Buitenpsychologen/Irina Poleacov

Moeder & Dochter

“We zijn een beetje vroeg hoor, dus we gaan alvast wandelen”.

Mijn cliënt, ik noem haar verder Rosa, en haar moeder genoten al van de natuur terwijl ik nog even wat klusjes afmaakte. Zo begon onze wandeling afgelopen week. Niet wachtend in de wachtruimte, maar zelf de omgeving verkennen en ontspannen.

 

Afstand overbruggen
We hadden een dubbele sessie ingepland, want er was veel te bespreken. Anderhalf uur om kilometers afstand, generatiekloven en culturele verschillen te overbruggen.

De moeder van Rosa woont met de rest van het gezin in het buitenland, terwijl Rosa al langer dan een decennium zichzelf redt in Nederland. Met haar vader waren al de nodige misverstanden en verwachtingen besproken en een nieuwe focus afgesproken. Nu was met moeder de cirkel rond.

Zoals ik in het vorige blog al noemde, in mijn beleving maken wij deel uit van een geheel.

Een systeem. Ons lichaam is een systeem, relaties zijn een systeem, het gezin is een systeem, de maatschappij, een land, een continent, de aarde. Allemaal systemen. Een systeem werkt zo goed als zijn organen verbonden zijn. Neemt iedereen in een gezin zijn natuurlijke rol aan in verbinding met de anderen, dan is er rust. Het gezin functioneert, de gezinsleden ontwikkelen zich gezamenlijk en afzonderlijk en er is een balans. Tussen openheid en privé, tussen verdragen en grenzen stellen, tussen loslaten en  bijsturen.

 

Bekende rollen
Terwijl we met zijn drieën op pad zijn, neemt Rosa een voor haar bekende rol in. Ze uit haar onvrede en boosheid en daagt moeder uit om te reageren. Ik loop daarbij in het midden om te kijken wat dat oplevert in de interactie. Moeder overdenkt haar reactie terwijl ze welbedacht haar voeten neerzet. Ze is een wandelaar in hart en nieren zoals ze zelf vertelde.

Haar reacties zijn net zo kalm als haar voetstappen. Ik neem de rol van vertaler in hun gesprek aan. De behoeftes van dochter vertalen naar Rosa zelf en checken bij moeder hoe zij dat ziet. En andersom. Telkens van verwijten naar behoeften bewegen.

Van verwachtingen naar verlangens.

De wandeling verloopt speels omdat we soms achter elkaar moeten stappen op een smal heidepaadje. Als vanzelfsprekend komen de dames aan mijn weerszijden lopen. Dit lijkt de meest veilige opstelling te zijn.

Mocht het gesprek vastlopen, dan kan ik dit als een ingang gebruiken. Maar dat is helemaal niet nodig. Het gesprek verloopt organisch, net als de wandeling. Soms komen moeder en dochter letterlijk en figuurlijk dichter bij elkaar en soms is er weer een gids nodig. “Welk paadje nu?”. “Oh, zijn we hier al?!”. Ze leunen volledig op mijn oriëntatie en begeleiding. En die overgave is nodig om de weg te vinden door het natuurgebied, maar ook in hun relatie.

 

Herkennen, erkennen & verdragen
Er wordt geluisterd naar elkaar, er wordt gekeken naar de schoonheid van de natuur om ons heen, er wordt in mest gestapt en de moeilijke thema’s worden voor elkaar besproken en opgeruimd.

We sluiten de wandeling af met de conclusie: ” Wij zijn zelf verantwoordelijk voor onze behoeften. Om ze te herkennen, erkennen en verdragen”. Dat betekent dat kinderen behoeften hebben naar hun ouders toe die de ouders niet voor ze vervullen. En andersom. Als je daarover met elkaar kan praten, het liefst tijdens een wandeling :-), dan kun je het wellicht accepteren en loslaten. En anders is er altijd wel een Buitenspycholoog die met je mee kan lopen en even je gids kan zijn.

 

De Buitenpsychologen/Irina Poleacov